Pierwsze wzmianki o wsi Tomyśl pochodzą z XIII wieku. Wieś położona była pośród wielkich kompleksów leśnych. W XVIII wieku okolice Tomyśla zaczęli zagospodarowywać osadnicy olęderscy, sprowadzani przez właścicieli tych ziem, rodzinę Szołdrskich. W ten sposób powstała nowa osada, której nadano prawa miejskie i nazwę Nowy Tomyśl dnia 8 kwietnia 1786 roku przywilejem wydanym przez króla Stanisława Augusta Poniatowskiego. Natomiast dotychczasową wieś dla odróżnienia nazwano Starym Tomyślem. Kilka lat po lokacji miasto włączono do zaboru pruskiego. Podczas wojen napoleońskich Nowy Tomyśl znalazł się w granicach Księstwa Warszawskiego, jednak w 1815 roku znów powrócił we władanie państwa pruskiego. Powstańcy wielkopolscy opanowali Nowy Tomyśl  w dniu 3 stycznia 1919 roku. W tym roku miasto powróciło do granic Polski.

   Nowy Tomyśl słynie z uprawy wikliny. Na rynku miasta od 2006 roku stoi największy na świecie kosz wiklinowy o długości prawie 20 metrów, wypleciony w ciągu trzech dni przez pięćdziesięciu plecionkarzy z około 12 ton wikliny. Kosz wpisany jest do księgi rekordów Guinnessa.